Hermeska 01

Atari 65XE - 2 lipca, 1991

SCENA 2

WITKACY I DWÓJKA PRZYJACIÓŁ IDĄ PRZEZ TATRY

MĘŻCZYZNA

(PODŚPIEWUJE)

Ale w Zakopanem z góralem nad ranem…

KOBIETA

… wyjdę w Tatry…

WITKACY

Idźcie, ja trochę odpocznę

ODCHODZĄ NUCĄC

KOBIETA

I w kiszek mych umyśle…

WITKACY ZAUWAŻA COŚ OBOK DROGI I ZATRZYMUJE SIĘ. KRZYCZY DO TOWARZYSZY.

WITKACY

Hej wy tam – idźcie dalej sami. Ja tu zostanę i coś zmaluję.

WITKACY SCHODZI NA BOK A TAM SIEDZI DZIEWCZYNKA I KARTKUJE KSIĄŻKĘ

WITKACY

Znowu kazali ci czytać

TERESKA

Nnoo…

WITKACY

I cóż to za historia

TERESKA

Bajka o Jonaszu…

WITKACY

O Jonaszu… Bajka…?

TERESKA

Nno, taka bajka.

WITKACY

Podoba Ci się?

TERESKA

Nie wiem.

WITKACY

To po co czytasz?

…

Opowiesz mi tę bajkę?

TERESKA

No więc…

Znaczy był prorok Jonasz…

WITKACY

No więc? Znaczy? Co znaczy.

A może spróbuj zacząć tak. „Jest to historia o proroku Jonaszu”. Albo tak jak bajkę „Żył sobie kiedyś pewien prorok, który miał na imię Jonasz”. A w ogóle czemu prorok? Co on prorokował?

TERESKA

A co to w ogóle znaczy prorok?

WITKACY

Prorok to człowiek który prorokuje… No właśnie… co to w ogóle znaczy… Prorok to człowiek który widzi przyszłość. Czy on widział przyszłość?

TERESKA

Bo ja wiem? Chyba widział. U nas wszyscy widzą przyszłość…

(spogląda na niego)

A ty jej nie widzisz?

WITKACY

Ja? Przyszłość? A ty wiesz czy dzisiaj będzie wieczorem padać?

TERESKA

Wiem.

WITKACY

A czy będzie wojna? Wiesz?

TERESKA

Wiem…

WITKACY

A kiedy umrę? Też wiesz?

TERESKA

No pewnie.

WITKACY

No to kiedy?

TERESKA

(najpierw milczy, zdziwiona)

Czemu się pytasz. Ty tego nie wiesz?

(cisza)

WITKACY

No dobrze. To co on ten prorok, znaczy się ten Jonasz co to był za jeden. Czym się wyróżniał.

TERESKA

Niczym. Napisali tylko że był synem …

(zagląda do książki)

… Amittaja.

WITKACY

Czyli był znany z tego że był synem swojego ojca… No tak…

TERESKA

Właśnie. I ten Jonasz dostał zadanie żeby…

WITKACY

Czemu nie ojciec?

TERESKA

Co czemu?

WITKACY

Czemu to nie ojciec został zadanie?

TERESKA

Nie wiem. Może robił coś ważniejszego. A może już nie żył.

Jonasz dostał od Pana, czyli żydowskiego Boga zadanie, żeby poszedł do jednego miasta…

(zagląda do książki)

… Niniwy. Żeby powiedzieć tam ludziom … no żeby ich upomnieć. Że robili bardzo złe rzeczy.

A on znaczy ten Jonasz – uciekł w drugą stronę. Wsiadł na statek, żeby odpłynąć jak najdalej.

WITKACY

Uciekł od swoich demonów…, statkiem…, jak najdalej…

A czy opisali tam co takiego złego robili ludzie w tej Niniwie?

TERESKA

Chyba nie. Pewnie każdy robił takie złe rzeczy jakie chciał. Mógł sobie wybrać.

WITKACY

W każdym mieście na ziemi ludzie sobie wybierają co złego chcą robić. I z reguły oszukują, kradną, napadają jedni na drugich…

Ale tylko to miasto dostało upomnienie. Przecież nie za te same grzechy które robią wszyscy wokół.

Oni musieli wpaść na jakiś szczególny pomysł. Musiała im przyjść do głowy jakaś szczególnie obrzydliwa rzecz. Cóż to mogło być…

TERESKA

Może każde miasto ma swojego proroka a tylko Jonasz był prorokiem Niniwy.

W każdym razie…

Nie dotarł on tam gdzie chciał uciec. Nagle wybuchła wielka …

WITKACY

Wojna?

TERESKA

Nie wojna. Wielka burza.

WITKACY

Ale wojna może też…

TERESKA

Może. Marynarze bali się że się rozbiją i kazali się wszystkim pasażerom modlić, żeby się nie rozbili.

No i obudzili też Jonasza, bo on spał. I Jonasz powiedział że ta burza to pewnie przez niego i żeby go wyrzucili za burtę, to morze się uspokoi.

I nie chcieli, ale wyrzucili go.

WITKACY

I woda się uspokoiła?

TERESKA

Tak.

WITKACY

Czyli ten prorok umiał przepowiadać przyszłość.

TERESKA

Tak.

WITKACY

A jednak uciekał. Może chciał umrzeć.

TERESKA

Może chciał ale połknęła go ryba.

WITKACY

Ryba… To jak w bajce o Pinokiu… Jak myślisz? Czy połknął go zły Kaszalot, jak Pinokia, czy dobry Tuńczyk, który uratował jego i dżepetta?

TERESKA

Skoro to była ryba to pewnie tuńczyk.

WITKACY

Ale tuńczyki są małe.

TERESKA

0Może byłyby większe gdyby ich nie zjadano tak szybko… Nadążałby rosnąć.

WITKACY

I co się z nim stało w brzuchu tej ryby.

TERESKA

Leżał i lamentował.

WITKACY

Leżał i lamentował…

TERESKA

Trzy dni leżał. I ocnknął się wyrzucony na brzeg

(przerwa w ujęciu, zmiana scenerii)

WITKACY

I co zrobił jak już go wyrzuciło na brzeg.

TERESKA

Wrócił do tej swojej Niniwy. I zaczął chodzić i mówić ludziom że miasto zostanie zniszczone.

WITKACY

I co? Pewnie się na próżno nachodził.

TERESKA

Prawie wcale. Ledwo zaczął, już go posłuchali i wszyscy łącznie ze zwierzętami i nawet królem – zaczęli się umartwiać.

WITKACY

W ogóle w to nie wierzę. A przestali robić tę tajemniczą ohydną rzecz?

TERESKA

To nie jest napisane…

Ale Niniwa nie została zniszczona i Jonasz się żalił że on wiedział że tak będzie, że jak oni obsypią się popiołem. To Bóg się nad nimi zlituje.

WITKACY

Czyli znowuż się potwierdza ze był dobrym prorokiem, skoro wiedział, że tak będzie.

TERESKA

Na koniec leżał ledwie żywy na prażącym słońcu. I dopiero jak go słońce osłabiło, jak dokuczył robaczek

WITKACY

Robaczek?

TERESKA

Tak. Robaczek. Taki zesłany przez Boga. Dopiero leżąc na pustyni, na tym słońcu, męczony gorądcym wiatrem ze wschodu – to się dogadał ze swoim Bogiem.

WITKACY

Doszli do porozumienia?

TERESKA

Chyba tak. Choć Jonasz wciąż powtarzał. „Lepiej dla mnie umrzeć, niż żyć”.

(przerwa w ujęciu, zmiana scenerii)

WITKACY

Nie daje mi spokoju, co to za obrzydlistwo się działo w tej Niniwie….

TERESKA

Czy to ważne? Ludzie co chwila wymyślają kolejny rodzaj łajdactwa, żeby za jakiś czas powstał jakiś ruch obrony ludzi przed łajdactwem, które sami wymyślili.

WITKACY

Ale są łajdactwa zwykłe i łajdactwa śmiertelne, od których ginie cała ludzkość. Na przykład wieża Babel – miałaś taką czytankę? – musiała być zniszczona, bo po jej ukończeniu nie byłoby już człowieka.

TERESKA

… co by zamiast człowieka?

WITKACY

Automaty

Jak sobie wyobrażasz świat za sto lat? Latające automobile? Ruchome chodniki? Elektryczni żołnierze? Jedzenie produkowane w fabrykach? Elektryczne muchy?

TERESKA

Elektrycznym much będzie na pewno dużo…

WITKACY

A tak, bo ty przecież wiesz co się wydarzy.

A jacy będą ludzi pośród tych elektrycznych much. Czy nie staną się wszyscy takimi samymi automatami.

TERESKA

(innym głosem) [[ To ty masz wiedzieć kim staną się ludzie ]]

(zwykłym głosem) Bo ja wiem … a może ludzie zrobią sobie swoje własne automaty, które będą robić za nich wszystko… najpierw te automaty mogłyby za nich pracować…, dźwigać ciężary, gotować, zmywać. A potem mogłyby za nich myśleć, mówić, zapamiętywać, pisać książki, które potem inne automaty będą czytać.

WITKACY

Tak będzie?

TERESKA

Może będzie. A może nie będzie. Ale elektrycznych much nie zabraknie.

WITKACY

Boję się tego.

TERESKA

[[ Ty nie jesteś od bania się. Ty nie jesteś od uciekania. ]]

[[ Ty prowadź ten lud ]]

WITKACY

Boję się tego.

TERESKA

[[ Ty nie jesteś od bania się. Ty nie jesteś od uciekania. ]]

[[ Ty prowadź ten lud ]]

WITKACY

… ja ? ten lud ?

TERESKA

[[ Ten lud. Oni będą sami siebie pasać. ]]

[[ Będą jedli tłuszcz ]]

[[ Będą okrywać się wełną ]]

[[ Będą zabijać tuczone zwierzęta ]]

[[ TEGO WSZYSTKIEGO BĘDĄ UŻYWAĆ. ]]

[[ ALE TRZODY NIE BĘDĄ CHCIELI PASAĆ ]]

[[ ZŁAMANEGO NIE BĘDĄ PODWIĄZYWAĆ ]]

[[ SPŁOSZONEGO NIE PRZYPROWADZĄ ]]

[[ TO JEST WŁAŚNIE TEN LUD ]]

[[ Pójdą za nicością ]]

[[ I sami staną się nicością ]]

WITKACY

Tak… ja to wszystko rozumiem. Ale nie wiem kto pójdzie przede mną. I nie mam żadnego znaku.

TERESKA

[[ TO BĘDZIE ZNAK. WIELKIE SPŁASZCZENIE CZŁOWIEKA ]]

WITKACY

Czyli jednak…

TERESKA

[[ ALE TO JESZCZE NIE BĘDZIE KONIEC. POTEM NASTĄPI DRUGIE SPŁASZCZENIE CZŁOWIEKA.

JAK DRUGA POCHODNA.

ALE TO JESZCZE NIE BĘDZIE KONIEC.

POTEM NASTĄPI TRZECIE SPŁASZCZENIE CZŁOWIEKA.

I DOPIERO WTEDY. POŚRÓD RUIN I ZGLISZCZY CZŁOWIECZEŃSTWA – PRZEZ CIEBIE BĘDZIE TCHNIĘTE ŻYCIE W TEN LUD ]]

WITKACY

Przecież ja tego nie dożyję.

TERESKA

[[ ALE TO NIE JEST POTRZEBNE, ŻEBYŚ ŻYŁ.

ŻADNEN DRZEWO NIE WYROŚNIE, JEŻELI BĘDZIE JE NIEUSTANNIE PODLEWAŁ OGRODNIK.

NINIWA TEŻ NAWRÓCIŁA SIĘ GDY JEJ JUŻ NIE BYŁO.

A TY ŻYĆ BĘDZIESZ. TY ŻYJESZ. ALE NIE TU I NIE TERAZ. ]]

MILCZENIE

TERESKA

(normalnym głosem)

Te elektryczne muchy? Narysowałbyś mi je?

WITKACY

Pewnie. W sumie tu już mam jedną. Jakoś mi się narysowała.

Mam chyba nawet takiego robaczka z tej Twojej bajki o Jonaszu.