Księga Życia 2021
Forlong Gruby - 2 listopada, 2021Kiedy umiera bliski lub ważny dla nas człowiek, wspominamy o nim, nie dlatego że umarł, ale dlatego że żył. Choćby kurz przykrył jego minione dokonania. Więc każda taka śmierć jest zwycięstwem życia.
Tak i to wspomnienie tych co odeszli od ostatnich Zaduszek – nazwane – Księga Życia.
Tak mówię niezdarnie to co bardzo udanie napisał poeta (oczywiście poetka, ale wszak cudowna jest fraza „poeta pisze”).
Nie lubię wyrywać wersów z kontekstu więc ścierpcie proszę cały tekst, tym bardziej że jest on w całości wart przeżycia.
A już za chwilę wspomnienie tych którzy choć przez chwilę byli nieśmiertelni do zaduszek roku 2021
Duża część komentarzy jest wspólnym redakcyjnym dziełem różnych osób.
Nie zna się na żartach,
na gwiazdach, na mostach,
na tkactwie, na górnictwie, na uprawie roli,
na budowie okrętów i pieczeniu ciasta.W nasze rozmowy o planach na jutro
wtrąca swoje ostatnie słowo
nie na temat.Nie umie nawet tego,
co bezpośrednio łączy się z jej fachem:
ani grobu wykopać,
ani trumny sklecić,
ani sprzątnąć po sobie.Zajęta zabijaniem,
robi to niezdarnie,
bez systemu i wprawy.
Jakby na każdym z nas uczyła się dopiero.Tryumfy tryumfami,
ale ileż klęsk,
ciosów chybionych
i prób podejmowanych od nowa!Czasami brak jej siły,
żeby strącić muchę z powietrza.
Z niejedną gąsienicą
przegrywa wyścig w pełzaniu.Te wszystkie bulwy, strąki,
czułki, płetwy, tchawki,
pióra godowe i zimowa sierść
świadczą o zaległościach
w jej marudnej pracy.Zła wola nie wystarcza
i nawet nasza pomoc w wojnach i przewrotach,
to, jak dotąd, za mało.Serca stukają w jajkach.
Rosną szkielety niemowląt.
Nasiona dorabiają się dwóch pierwszych listków,
a często i wysokich drzew na horyzoncie.Kto twierdzi, że jest wszechmocna,
sam jest żywym dowodem,
że wszechmocna nie jest.Nie ma takiego życia,
które by choć przez chwilę
nie było nieśmiertelne.Śmierć
zawsze o tę chwilę przybywa spóźniona.Na próżno szarpie klamką
niewidzialnych drzwi.Kto ile zdążył,
Wisława Szymborska
tego mu cofnąć nie może
Data (orientacyjnie) | Kto? | Wpisy – pochodzą od bardzo rozmaitych osób. Niekoniecznie od autora. |
06.11.2020 | Ken Hensley | Klawiszowiec i ostoja Uriah Heep |
09.11.2020 | Krzysztof Pajewski | Był pierwszym polskim mistrzem świata w taekwondo |
10.11.2020 | Józef Para | Zmarł w wieku lat 98. Dla mnie na zawsze – Komisarz Przygoda! *** Krótki wybór jego ról sugeruje że jego aparycja zadecydowała że był angażowany w rolach przedwojennych dystyngowanych prominentów: generał F. Kleeberg Edward Śmigły Rydz Karol Irzykowski książę Radziwiłł goszczący Piłsudskiego w Nieświeżu monsignore Opizio Palavicini, nuncjusz papieski w Polsce Leon Wasilewski, działacz PPS Hans Königsmarck, nadprezydent prowincji poznańskiej, rozmówca arcybiskupa Ledóchowskiego biskup Wawrzyniec Międzyleski Leon Wasilewski, współpracownik Piłsudskiego hrabia Ludwik Plater hrabia Ćwilecki |
16.11.2020 | Kardynał Gulbinowicz | 10 dni wcześniej pozbawiony prawa do nabożeństwa pogrzebowego w katedrze i pochówku w katedrze. |
17.11.2020 | Robert Gamble | Bardzo zasłużony człowiek. Nie wiem czy dostał jakiś order od naszego państwa – ale zasłużył. Dodajmy że jest to wielebny Robert (duchowny kościoła prezbiteriańskiego) *** Pastor Gamble chodził na wykłady do biskupa Jamesa Pike’a, pierwowzoru Timothego Archera z powieści Dicka. Co jest zawsze dla mnie ilustracją tezy, że od każdego człowieka na ziemi dzielą nas dwa/trzy uściski dłoni. W tym przypadku do PKDicka. *** Nie wiedziałem że to on stał za wigiliami pod Kaponierą. Kurczę, piękna postać. *** Kiedyś, jak byłem u Jęczmyka w Warszawie, akurat pastor Gamble też przyszedł z prezentem dla Lecha – koszulką krucjaty antyalkoholowej. Lechu średnio się ucieszył z tego prezentu. *** Mam wrażenie że ta koszulka trafiła do mnie. Natomiast sam Wielebny na targach książki podarował mi „Wielkie Podzielenie” Lewisa. Świetna książka. I zupełnie po ludzku, czyli czytelniczemu: dzięki niemu czytaliśmy „Lot nad kukułczym gniazdem”, „Paragraf 22” i „Kocią kołyskę”. (przynajmniej tak wcześnie można było to zrobić w Polsce). Dodatkowo wydawał wytrwale Kroniki Narnijskie, wznowił „trylogię kosmiczną” Lewisa. Wydawał Pottera (czyli ewidentnie Pan Polkowski się tutaj przewija) oraz dodatkowo wydawał ponoć pomocne książki „jak mówić, żeby dzieci nas słuchały” itd., a teraz w ręku trzymam wznowienie Hermanna Hesse’a. Świetenie wydali baśnie Andersena… *** Ja tylko jeszcze dodam, że przez pewien czas prowadził radio w Poznaniu (takie coś a la Tok FM, gdzie były sporo gadania, ale bez polityki) – nazywało się to Radio Obywatelskie, gdzie ludzie dzwonili, żeby się wygadać. Projekt wybitnie niekomercyjny, więc to padło, a sam pastor przez kolejne lata miał audycję tego rodzaju w Radio Afera. W sumie to był człowiek, który był naprawdę dobrym duchem naszego miasta (wspomniane wigilie dla ubogich), taki organicznik w dobrym stylu (którego obecnie w Poznaniu coraz mniej), i komu jak komu, ale jakaś ulica by się mu u nas należała… |
18.11.2020 | Adam Musiał | Adam Musiał był wychowankiem Górnika Wieliczka. Później grał w Wiśle Kraków, Arce Gdynia, Hereford United oraz Eagles Yonkers New York. Karierę zakończył w 1987 roku. Z reprezentacją Polski wywalczył trzecie miejsce na mistrzostwach świata w 1974 roku. Po zakończeniu kariery Musiał pracował jako trener piłkarski. Prowadził Wisłę Kraków, Lechię Gdańsk, Stal Stalowa Wola i GKS Katowice. Karierę trenerską zakończył w 1996 roku. |
18.11.2020 | László Benkő | Gość, którego piosenkę wszyscy znają |
22.11.2020 | Tamás Mihály | A dziś kolejny muzyk Omegi |
25.11.2020 | Diego Armando Maradona | Pierwszy przed Pelem (odeszedł) |
27.11.2020 | Konrad Fijałkowski | Zbiórek „Wróble Galaktyki” polecam każdemu miłośnikowi oldschoolowego SF. *** Ukończył moją szkołę II LO im. Jana Hetmana Zamoyskiego. Wtedy nie było jeszcze tablicy pamiątkowej o tak wybitnym absolwencie. |
29.11.2020 | David Prowse | Wizualna wersja Dartha Vadera |
02.12.2020 | Ben Bova | Autor SF |
07.12.2020 | Katarzyna Łaniewska. | Świetna aktorka, również w podeszłym wieku. |
10.12.2020 | Paolo Rossi | Król strzelców Mundialu w Hiszpanii (w półfinale strzelił nam oba gole) *** Pomścił za wcześniejsze ciosy Szarmacha. |
10.12.2020 | Chuck Yeager | Pierwszy człowiek który oficjalnie przekroczył barierę dźwięku |
12.12.2020 | Dariusz Malinowski | Basista Siekiery i wokalista na „Nowej Aleksandrii” |
14.12.2020 | Piotr Machalica | No comments |
16.12.2020 | John le Carré | No comments |
16.12.2020 | Hanna Stankówna | Nie możemy dopuścić do sytuacji, w której kobieta będzie znów kelnerką na bankiecie życia, przy którym ucztuje samiec. |
18.12.2020 | Jeremy A. Bulloch | aka Boba Fett |
24.12.2020 | James Gunn | Pisarz, ale też redaktor – zwłaszcza „Drogi do science fiction”. 97 lat! |
24.12.2020 | Guy N. Smith | Jak wiele mu zawdzięczam…., w szczególności tak zwaną „edukację seksualną”. Do tej pory też ze strachem siadam na sedes. *** Autor poradników. Wielu by się przydało zapoznanie z pozycją „Writing Horror Fiction”. |
31.12.2020 | ojciec Maciej Zięba OP | Miał swoje wzloty i upadki, jak to w życiu, ale myślę, że swoją ostatnią książkę, gdzie zebrał swoje artykuły z ostatniego czasu – bardzo wnikliwe jeśli chodzi o diagnozę tego, co się teraz dzieje, ale też, jeśli chodzi o to co było, zwłaszcza w kontekście oskarżeń wobec św. JP 2, uczynił sporo dobrego. *** Wytrwale prowadził wykłady z Etyki Życia Gospodarczego |
09.01.2021 | Grzegorz Guzik Guziński | Zdecydowanie to nie jest Fairplay *** Wspaniały wokal, świetnie łamana fraza, dobre teksty, które podobają się moim dzieciom. |
10.01.2021 | Michael Apted | Reżyser. „Świat to za mało” i „podróż Wędrowca do Świtu” |
10.01.2021 | Wawrzyniec Podrzucki | No comments |
20.01.2021 | Andrzej Pudel Bieniasz | Dobre nuty tworzył. |
22.01.2021 | Papcio Chmiel | No comments |
28.01.2021 | Ryszard Kotys | Grał w setkach filmów i to nie byle jakich (Sami swoi, Vabank, Kingsajz) *** Pan Ryszard chociażby sprzedał kota (z miasta Łodzi!) Witii Pawlakowi, siedział z Olem Jedliną w durszlaku i nie dał alibi Kramerowi! Był też bratem Lutka Danielaka, pasował się z samym Wielkim Szu, a nawet nadzorował rozmowy kontrolowane. |
01.02.2021 | Ryszard Szurkowski | Lato, lato, już po lecie, a Szurkowski jest na mecie. Kolarz był dobry z niego. Ale człowiek wspaniały. |
03.02.2021 | Towarzysz Babiuch | Ostatni żyjacy spośród szeroko rozumianych przywódców PRL. |
06.02.2021 | Krzysztof Kowalewski | To był aktor tylu kultowych ról, że nie sposób ich wszystkich wymienić. Formatował nasze pokolenie, dając nam stosy gestów i powiedzonek. No i jak tak teraz patrzę na swoją wagę, to dawał nadzieję, gdyż zawsze grał z niesłychaną godnością, przy swojej tuszy i radiowej urodzie. Z godnością i humorem. Tego mu zazdroszczę. Niepowetowana strata dla tego świata. *** Byl w pierwszej trójce z pierwszej piątki moich ulubionych aktorów, no i był obok Pokory ulubionym aktorem Barei. Spotkalismy go na splywie Wdą jak jechal na rowerku bez koszulki (brzuch mial znaczny), to bylo nad jeziorem Wdzydze (to o ktorym spiewaja splywowicze „już nie wrócę na Wdzydze…”), niestety to wszystko, ani pamiatkowego zdjecia ani autografu, chyba nawet kiwki nie było… |
12.02.2021 | Chic Corea | Mistrz niekończącego się zgiełku. Fenomenalna wyobraźnia i technika. |
12.02.2021 | Skandalista Larry Flynt | |
23.02.2021 | Aleksander Doba | Płynął i płynął. |
23.02.2021 | Zdzisław Marian Najder | Polski historyk literatury, profesor nauk humanistycznych, wykładowca m.in. Uniwersytetu Columbia i Uniwersytetu Yale’a, opozycjonista w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, założyciel Polskiego Porozumienia Niepodległościowego, w latach 1982–1987 dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Człowiek-powieka. |
23.02.2021 | Jan Lityński | Piękne życie. Dziwna śmierć. |
06.03.2021 | Rush Limbaugh | Amerykańska instytucja. Man against the machine. |
10.03.2021 | Lou Ottens | Twórca kasety magnetofonowej i współtwórca płyty CD |
17.03.2021 | Yaphet Kotto | Kananga z Bonda i Parker z Aliena i kolega Arnolda z Uciekiniera |
18.03.2021 | Anna Wójtowicz (później Pawluśkiewicz) | Prześliczna Wiolonczelistka |
05.04.2021 | Zygmunt Malanowicz | Młody z „Noża w wodzie” *** Poza głośnym debiutem. Aktor o szlachetnym spojrzeniu i niepowtarzanej charyzmie. |
05.04.2021 | Krzysztof Krawczyk | |
09.04.2021 | Filip, Książę Edynburga | |
18.04.2021 | Stefan Bratkowski | Dziennikarz, polityk |
28.04.2021 | Michael Collins, | ten który czekał aż Armstrong i Aldrin wrócą z wycieczki. |
28.05.2021 | Henryk Samsonowicz | Historyk, znawca średniowiecza, minister edukacji w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, członek Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, kawaler Orderu Orła Białego. Chicałeś zdać na prawo kułeś Henryka. Był też spokrewniony z geografem. Syn Jana (geologa, paleontologa). \ Mieszkałem opodal ulicy Samsonowicza więc to nazwisko niosło istotny ładunek. |
14.06.2021 | Marian Pawełczak | Żołnierz AK z mojej wioski. Było ich czterech braci. Chyba wszyscy byli w AK. Wszyscy byli też „wyklęci”. Bo wprawdzie ujawniali się i chcieli „budować Polskę” ale robili to „nieszczerze”. Niektórzy politycy twierdzą ze wystarczy już tego gadania o nich, bo przecież ważniejsza jest ludowa historia a oni są ludowi pewnie też „nieszczerze” (ukryta opcja szlachecka). |
15.06.2021 | Witold Kieżun | Najbardziej znany z twarzy Powstaniec Warszawski. Profesor Ekonomii. Niedoszły Balcerowicz. Krytyk transformacji. |
23.06.2021 | Krzysztof Gradowski | Genialny artysta, który swoją wszechstronność podarował w wyobraźni dzieciom. Rewelacyjnie dobrał sobie też w tym pomocników (Andrzej Korzyński, Fronczewski, Zdzisia Sośnicka, Niemczyk) |
23.06.2021 | Wojciech Karolak | Było organistów wielu. Ale ten grał olśniewająco. We współczesnej kulturze, która nie wie do czego służą organy – postać bardzo ważna. |
26.06.2021 | Peter Zinovieff | Inżynier i kompozytor. Twórca syntezatorów używanych między innymi przez pink Floyd i Davida Bowie |
01.07.2021 | Donald Rumsfeld | Rumsfeld był jednym z najbardziej wpływowych ludzi w Waszyngtonie i uznawany jest za jednego z architektów amerykańskiego ataku na Irak i obalenia reżimu Saddama Husajna w 2003 roku. |
02.07.2021 | John McAfee | Wciągnął tyle narkotyków, co gwiazdy rocka; zarobił na oprogramowaniu tyle, co Elon Musk. Milioner, erotoman, ekscentryk, libertarianin, być może szaleniec i przestępca, na pewno rock’n’rollowiec w ciele informatyka. Kłamał równie często jak się ostro bawił, ale przewidział własną śmierć i zastrzegł: „Jeśli się zabiję, to nie zrobiłem tego”. |
06.07.2021 | Richard Donner | Reżyser m.in. pierwszego Supermana z Christopherem Reevem. Wyreżyserował 33 miliony seriali. M.in. Kojacka, Get Smart, u.n.c.l.e, Wild wide west (przynajmniej jakieś odcinki) *** „Skoro Ci Indianie chcą, by im oddać ziemię, może im ją po prostu oddamy?” „No ale wszystko jest ich…” „Jakie wszystko?” „No cała Ameryka…” „Hmmm… może się zgodzą na New Jersey?” „A Ty byś się zgodził?” |
07.07.2021 | Jovenel Moise | Prezydent Haiti został zamordowany w nocy z wtorku na środę w swej prywatnej rezydencji – poinformował p.o. premiera Claude Joseph. Grupa niezidentyfikowanych napastników wtargnęła do rezydencji prezydenta i zastrzeliła go. |
13.07.2021 | Jerzy Janeczek. | Aktor np. z Samych Swoich |
13.07.2021 | Włodzimierz Borodziej | Historyk |
15.07.2021 | Peter R. De Vries | Do De Vriesa oddano pięć strzałów – podała stacja telewizyjna NPO 1. Reporter został zaatakowany niedaleko studia telewizji RTL Boulevard, w pobliżu popularnego placu Leidseplain w stolicy Niderlandów.v Był popularnym reporterem kryminalnym. W przeszłości często komentował procesy znanych przestępców w mediach. Jak przypomina stołeczny dziennik „Het Parool”, mafia umieściła go na liście śmierci jeszcze w 2019 r. |
16.07.2021 | Krzysztof Piasecki | Wykładowca Wstępu do Matematyki z Poznania |
24.07.2021 | Tuomo Ylipulli | Członek wspaniałej fińskiej drużyny skoczków narciarskich w latach osiemdziesiątych. Postać może i z drugiego planu, ale za konkursy drużynowe złote medale z Calgary i z Mistrzostw Świata ma. |
25.07.2021 | Piotr Mamonow | Muzyk, reżyser („Wyspa”). Sługa Boga. Chuligan, narkoman, prawosławny mistyk… *** Dwa są filmy o chrześcijaństwie jakie mogę polecić: o zachodnim „Zly poruczynik” Abla Ferrary a wschodnim właśnie „Wyspa”. |
29.07.2021 | Dusty Hill | Basista ZZ Top. |
29.07.2021 | Wiktor Bukato | Tłumacz fantastyki z rosyjskiego i angielskiego. |
03.08.2021 | Wital Szyszow | Ciało szefa Domu Białoruskiego na Ukrainie zostało znalezione w jednym z kijowskich parków. Jak informuje ukraińska policja, mężczyzna został powieszony niedaleko swojego miejsca zamieszkania. |
04.08.2021 | Jerzy Matuszkiewicz | Twórca muzyki do takich seriali jak „Stawka większa niż życie”, „Alternatywy 4”, „Czterdziestolatek”, „Janosik”, „Wojna domowa” czy „Kapitan Sowa na tropie”. *** Lista filmów przytłacza – polski Morricone, do tego wyluzowany gość. |
15.08.2021 | Gerd Mueller | No comments |
19.08.2021 | Jerzy Porębski | Polski naukowiec, pieśniarz, wykonawca szant i autor piosenek o tematyce morskiej, publicysta, rybak i żeglarz, animator ruchu szantowego w Polsce. Autor „Gdzie ta keja” i miliona innych piosenek. |
24.08.2021 | abp Henryk Hoser SAC | Zaangażowany duchowny, lekarz, chował Giedroycia, z własnych środków kupował i budował różne ośrodki. Troszczył się o światopogląd naukowy. |
24.08.2021 | Charlie Watts | Prawie 60 lat był z nimi. |
01.09.2021 | Roman Malinowski | Tzw. ludowiec. Architekt koalicji z Solidarnością, która zbudowała fundamenty pod rząd Tadeusza Mazowieckiego |
05.09.2021 | Józef Nyka | Autor legendarnych przewodników po Tatrach |
06.09.2021 | Tomasz Knapik | Głos |
06.09.2021 | Jean-Paul Belmondo | Historia kina. Ja znałem go z trzech filmów nagranych w latach 1981-84. |
09.09.2021 | Wiesław Gołas | Pisaliśmy o tym „aktorze Barei”. To on wypowiedział „Tegom chciał”. Imię Wiesław nie powinno być zawłaszczone przez komunistycznego satrapę. Tutaj go żegnamy |
14.09.2021 | Krystyna Kołodziejczyk | Kolejny „aktor Barejowski”. Pani Krysia już nie potrzebuje futra. |
17.09.2021 | Sir Clive Sinclair | Długo się gniewałem na rodziców że kupili mi Atari zamiast ZXa. Dodajmy że mieli słuszność. |
17.09.2021 | Janina Kalinowska | Nieustraszona Antygona z Wołynia. |
22.09.2021 | Zofia Krzyżanowsk | Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata. Wraz z rodziną w czasie II wojny światowej ukrywała dwie rodziny narodowości żydowskiej. |
27.09.2021 | Józefa Stefanowska | Ostatni żołnierz „Ponurego”. Zmarła w wieku 97 lat. |
01.10.2021 | Czesław Lasota | Uniesiony – pisaliśmy o nim. Tutaj go żegnamy |
15.10.2021 | Antoni Smuszkiewicz | Pokazał fantastom kim są. Tutaj go żegnamy. |
18.10.2021 | Colin Powell | Mój ulubiony czarnoskóry polityk. Był dobry. Był i zły. Ale umiał się do błędów przyznać. |
22.10.2021 | Jarosław Musiał | Jako stały czytelnik obu pism (NF i MiM) w latach 90tych, muszę przyznać, że mocno rył moją wyobraźnię, tam produkowanymi ilustracjami Jego rysunki sprawiały wrażenie, że możne je łatwo skopiować- ale tak nie było. No i potrafił rysować kobiety- przynajmniej robiły na moich młodzieńczych oczach, spore wrażenie. Tutaj go żegnamy |
24.10.2021 | Krzysztof Kiersznowski | Ostatni z szajki Kwinty. |
29.10.2021 | Ryszard Filipski- | Jeden z tych Aktorów przez duże A. Jego Hubal (niedawno obejrzałem po raz kolejny) – mrozi i gotuje krew. Jego wierny wachmistrz Soroka pokazał niedościgniony wzór wiernego i oddanego giermka- sługi ale nie sługusa. I rzecz jasna pan mecenas w Przekładańcu- jego gra zadowoliła samego Lema! Miał swoją magię na ekranie – w życiu prywatnym skonfliktowany -partyjny, potem radiomaryjny, takie polskie losy. *** – Wasza miłość, proszę o pozwolenie – może ja pójdę… – Skróć lont |
31.10.2021 | Andrzej Zaorski | Lubilem jego grę, zawsze z dystansem i lekką autoironia, z najbardziej bonvivanckim i szelmowskim spojrzeniem kabaretowym. Chodzacy czlowiek- luzik. *** Julian Ochocki, Pan Tadeusz, Beniowski *** Polskie ZOO to opus magnum. |
Przy okazji pokusiłem się o zweryfikowanie tego, jak regularne są to śmierci. Bo często jest tak, że zaskakuje nas codzienna smutna wiadomość, i wydaje nam się że to wyjątkowo często. Wiadomo że codziennie ktoś umiera – ale niecodziennie ktoś o kim pisze się na czołówkach polskich gazet, lub przynajmniej takich o których wiedzą dziady.
Z poniższych wykresów widać wyraźnie, że są okresy (7 dłuższych niż 10 dni a najdłuższy 30 dni), gdzie nie było informacji o żadnej śmierci. A są takie że w 15 dni zmarło 10 osób. Więc trudno ten rozkład chyba nazwać losowym. Można zaryzykować twierdzenie, że ludzie wykańczają się w tradycyjne miesiące „pracy” (jesień, zima) – a w miesiące wakacyjne, w sezonie ogórkowym – jakby mają siły żeby jeszcze pożyć. Byle nie za gorąco? Najlepiej ludziom na wiosnę i wczesną jesienią??
Redaktor Forlong Gruby
Zapisz się, jeżeli chcesz dostawać informacje o nowych wpisach.
Zaproszenie od redakcji.
Jeżeli chcesz wyrazić polemikę.
Lub jeżeli w ogóle podoba Ci się nasze medium i chciałbyś przez nasz kanał coś wyrazić. Zapraszamy. Pisz do nas. Może się uda.
Nie musimy się zgadzać.
Albo inaczej – musimy się zgadzać co do jednego: pluralizm jest OK i każdy ma prawo do swoich poglądów.
Forumlarz kontaktowy
AI Bareja Conrad Cybulski Diuna Dukaj Fantastyka religijna Gwiezdne Wojny Historia Horror Houellebecq Huberath Jęczmyk Kloss Kobiety Korzyński lektury Lem Linda Lynch Masterton Mickiewicz Niemcy Nowak Orbitowski Parowski political fiction Postapo Romantyzm Rosja Sapkowski Seriale Sienkiewicz Stuhr Szyda Słowacki Tolkien Twin Peaks Tym Ukraina Vonnegut Wiedźmin Wojna Ziemkiewicz Żuławski
[…] Życia 2021W Dzień Zaduszny 2021 – lista żywych 2021. A wśród nich pastor Robert. CZYTAJ DALEJ […] Read […]